blog

Rozmowy Advalue Engaged: Żywność roślinna – tymczasowa moda, czy trend który zostanie z nami na dłużej?

Konsumenci są coraz bardziej świadomi wpływu ich wyborów żywieniowych na zdrowie oraz otaczający ich świat. O to, w jaki sposób ta wiedza przekłada się na branżę spożywczą, pytam Patrycię Homę, prezeskę ProVeg Polska – międzynarodowej Fundacji działającej na rzecz budowania świadomości żywieniowej, z którą Advalue ma przyjemność współpracować od kilku lat.

Sukces w branży spożywczej przez kolejne lata odniosą te firmy, które będą troszczyły się o zdrowie planety i jej mieszkańców. Już dziś powinniśmy myśleć o tym, co będzie się działo na świecie za 20 lat. Szacuje się, że do 2050 roku światowa populacja będzie liczyła prawie 10 miliardów ludzi, a popyt na żywność wzrośnie o około 60%. Tylko pod warunkiem zmiany obecnego systemu żywieniowego na bardziej zrównoważony będziemy w stanie zaspokoić globalny apetyt. Na szczęście obserwujemy pewnego rodzaju rewolucję świadomości, która ma ogromną siłę napędową. Konsumenci, zwłaszcza Millenialsi i Generacja Z, są coraz bardziej świadomi swoich wyborów żywieniowych i zachowań konsumpcyjnych. Będą oni wybierać firmy, które podzielają ich wartości w ważnych społecznie kwestiach oraz w coraz większym stopniu traktować rośliny jako niezbędny składnik w swojej diecie, mając na uwadze swoje zdrowie i dobro planety. Jak będzie rozwijał się rynek roślinnych alternatyw w Polsce reagując na nową świadomość konsumentów? Czego oczekują konsumenci od produktów roślinnych? W jaki sposób do nich dotrzeć? Na te i inne pytania staramy się odpowiedzieć w naszym najnowszym raporcie „Roślinne alternatywy w Polsce: rynek, konsumenci, trendy". Jedną z wielu ciekawych informacji, jakie można w nim znaleźć jest fakt, że większość konsumentów, którzy sięgają po roślinne alternatywy mięsa i nabiału stanowią osoby, które na co dzień spożywają mięso. Są to głównie osoby ograniczające spożycie produktów odzwierzęcych z różnych powodów oraz osoby przywiązujące wagę do zdrowego stylu życia. Weganie i wegetarianie stanowią jedynie część grupy docelowej w segmencie żywności roślinnej.

Konsumenci wydają się być najbardziej świadomi zagrożeń zdrowotnych, ale czy społeczeństwo jest świadome również środowiskowych skutków stosowania diety odzwierzęcej? Jak je edukować?

Konsumentów należy wspierać i zachęcać do zwiększania udziału roślin w swoich dietach, ponieważ ograniczanie konsumpcji produktów odzwierzęcych ma kluczowe znaczenie dla zmniejszania śladu środowiskowego związanego z produkcją żywności. Skupienie się na pozytywnym przekazie w kampaniach zachęcających konsumentów do spożywania większej ilości produktów roślinnych oraz współpraca z biznesem w celu tworzenia kampanii edukacyjnych mogą znacząco w tym pomóc. Niestety jeszcze bardzo mało firm czy instytucji podkreśla znaczenie wyborów żywieniowych w kontekście dbania o zasoby naturalne ziemi i konsekwencji dla środowiska. Dlatego bardzo cieszymy się, że w Polsce powstają pierwsze programy takie jak PrzyGotujmy Lepszy Świat, stworzony przy współpracy z marką Knorr, gdzie podczas specjalnie przygotowanych lekcji, dzieci w szkołach dowiadują się, jak produkcja żywności wpływa na środowisko, ile wody czy ziemi potrzeba do wyprodukowania ich śniadania i czym są oraz ile wytwarzamy gazów cieplarnianych podczas tego procesu. Ważne jest, by nie zostawiać młodego odbiorcy z poczuciem problemu, ale proponować rozwiązania. Biorąc udział w programie, dzieci poznają różne rośliny strączkowe i potrawy, jakie można z nich przygotować, a później niosą te informacje do domu, rozmawiają o tym z rodzicami i rodzeństwem i wspólnie przygotowują roślinne posiłki. W tym roku udało nam się wyedukować około 40 000 dzieci! To dla nas ogromny sukces, ponieważ wybory żywieniowe kształtują się od wczesnych lat. Cieszymy się, że aż tylu młodych ludzi dowiedziało się, jak może dbać o planetę i że każda, nawet najmniejsza zmiana ma znaczenie.

Jak przekonać tych nieprzekonanych konsumentów, że roślinne zamienniki produktów odzwierzęcych są smaczne, zdrowe i dobre dla planety?

Decyzje konsumenckie, które podejmujemy dziś, będą miały zdecydowany wpływ na naszą przyszłość, a jeszcze większy na tych, którzy przyjdą po nas. Powinniśmy żyć i funkcjonować z myślą o przyszłych pokoleniach zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Jednak przekonać osoby zupełnie nie przekonane jest trudno, dlatego naszym zdaniem lepiej jest prowadzić komunikację do osób otwartych na zmianę, ale nie narzucać im radykalnych rozwiązań – wszystko albo nic – tylko patrzeć na to, co jest pomiędzy. Metoda małych kroków. Dla prawie każdego z nas chociaż jeden z tych tematów jest ważny – zdrowie swoje, czy bliskich, przyszłość świata w kategorii środowiska, ale też dobrostanu ludzkości i zwierząt. Te wszystkie problemy mają jeden łącznik – nasze wybory żywieniowe. Właśnie o tym chcemy edukować, pokazując, że więcej nas łączy niż dzieli. Dlatego stworzyliśmy unikalne narzędzie, wirtualny quiz – Kim będziesz w 2040 roku? – w którym można wybrać się w podróż do przyszłości osadzonej w roku 2040, która jest zielona, zrównoważona, dobra dla ludzi, zwierząt i środowiska. Za pomocą 20 pytań wyłuskujemy ważne dla danej osoby tematy i pokazujemy, co obecnie w tym zakresie dzieje się na świecie. Mówimy np. o zagrożeniu chorobami cywilizacyjnymi czy uchodźctwem klimatycznym, a także o tym, co można zrobić, by to nie miało w przyszłości miejsca. Pokazujemy, że nawet niewielkie zmiany naszych nawyków żywieniowych mają znaczenie. Ekologiczny styl życia i dieta roślinna nie muszą być radykalne. Ograniczając spożycie mięsa zaledwie o połowę, oszczędzamy życie 3 zwierząt miesięcznie i 33m2 ziemi. Zachęcamy osoby, żeby działały własnym przykładem, ponieważ nawet jeśli myślimy, że nasze indywidualne starania na rzecz zdrowia czy dobra planety niewiele znaczą, to zaczną one znaczyć, gdy przekonamy do nich kolejne osoby, czy dziesiątki osób.

Ograniczenie spożycia mięsa nie brzmi łatwo, szczególnie w kraju, gdzie jemy go dużo. Jak zmotywować ludzi do podjęcia pierwszego kroku? Skąd mogą czerpać wiedzę o diecie roślinnej?

Jeżeli osoba jest gotowa podjąć pierwszy krok w kierunku bardziej roślinnej diety, nie zostawiamy nikogo bez pomocy. Stworzyliśmy program Veggie Challenge, 30-dniowe wyzwanie, które każdy z nas może podjąć i ograniczyć spożycie mięsa, mleka czy wszystkich produktów odzwierzęcych i sprawdzić jak się z tym czuje. W ramach programu dostarczamy codziennie maile z solidną dawką wiedzy, inspiracji i przepisami. Chcemy pokazać, że dieta oparta o rośliny jest naprawdę łatwa! Zwłaszcza w dzisiejszym świecie pełnym atrakcyjnych zamienników mięsa i nabiału. Poza mailami zapraszamy też uczestników do grupy na Facebooku, gdzie każdy otrzymuje wsparcie na swojej nowej roślinnej drodze, nie tylko od społeczności, ale też od naszej trenerki, która udziela porad i rozwiewa wszelkie wątpliwości i mity, a tych pojawia się sporo (np. mit, że dieta wegańska sprzyja niedoborom wapnia). Chcemy pokazywać dobre przykłady, dzielić się doświadczeniami i wierzymy, że w ten sposób, będąc otwarci na innych i dając im wsparcie w zmianie, możemy sprawić, że ta zamiana zostanie z nimi na dłużej i stanie się dla nich ważna. Niezwykle cieszy nas także fakt, że osoby kończące program, ucząc się nowych nawyków żywieniowych, często stają się liderami „roślinnej” zmiany w swoim bliskim otoczeniu: w rodzinie, miejscu pracy, w szkole. Program jest otwarty dla wszystkich.

W Europie Zachodniej liczba wegan rośnie już od lat. Jak wygląda tam rynek roślinnych alternatyw?

W ciągu ostatnich dwóch lat wartość sprzedaży w sektorze roślinnych alternatyw w Europie wzrosła o połowę! Takiego rekordowego wyniku w historii jeszcze nie było. Chociaż polski rynek nie jest jeszcze tak rozwinięty jak w krajach zachodniej Europy, u nas też można zaobserwować dynamiczny wzrost segmentu produktów roślinnych. W krajach, w których sprzedaż produktów jest bardziej rozwinięta, główny nacisk kładzie się teraz na wzrost częstotliwości użycia produktów. W Polsce wciąż jeszcze najbardziej istotne jest budowanie świadomości konsumentów na temat produktów roślinnych.

Jeżeli chodzi o różne rynki w Europie zaskakujący jest fakt, że najwięcej roślinnych zamienników mięsa per capita konsumują Holendrzy, którzy jedzą również najwięcej mięsa. Ten kraj odnotował wzrost produkcji substytutów mięsa o 20 do 30% rocznie. Dane niemieckiego Federalnego Urzędu Statystycznego pokazują, że firmy w Niemczech wyprodukowały w 2020 roku o 39% więcej substytutów mięsa w porównaniu z rokiem 2019. Te wzrosty są widoczne również w innych krajach europejskich. Pokazuje to znaczącą zmianę zarówno w konsumpcji, jak i produkcji żywności pochodzenia roślinnego, ponieważ producenci bardzo dobrze reagują na rosnący popyt na alternatywy dla mięsa. Wszystkich zainteresowanych zachęcam do przeczytania zrealizowanego we współpracy z ProVeg raportu SMART Protein, gdzie przedstawiono cenne informacje na temat zwyczajów europejskich konsumentów, które mogą pomóc wytwórcom żywności i sprzedawcom znaleźć obiecujące segmenty rynku.

Zatem podsumowując – czy żywność roślinna to chwilowa moda czy raczej stały trend?

Obserwując prężny rozwój sektora roślinnego, który potwierdzają dane m.in. z przytoczonych wcześniej raportów, mogę z pewnością stwierdzić, że wyobrażenia o tym, że sektor roślinny może być tymczasową modą wśród konsumentów, zostały mocno odsunięte na bok. Globalnie rzecz ujmując 2020 rok był przełomowy dla sektora roślinnego. Pomimo zakłóceń i niepewności wywołanych przez pandemię, popyt, zainteresowanie inwestorów i aktywność wokół rozwoju nowych produktów osiągnęły wysoki poziom. Podczas gdy wiele innych sektorów spożywczych zmagało się z różnymi problemami, sektor roślinny nieustannie się rozwijał. Przewidujemy, że trend ten nie tylko zostanie z nami na dłużej, ale będzie przybierał na sile, i pomoże nam zrealizować naszą misję – ograniczyć globalne spożycie produktów odzwierzęcych o 50% do 2040 roku.

O rozmówczyni:

Patricia Homa, psycholożka, od 2016 r. prezeska polskiego oddziału międzynarodowej organizacji ProVeg. Posiada wieloletnie doświadczenie w budowaniu strategii komunikacyjnych, marketingowych i PR. Obecnie odpowiada za zarządzanie strategiczne i operacyjne ProVeg Polska. Jej główny obszar zainteresowań to wykorzystywanie wiedzy psychologicznej w procesach biznesowych, co realizuje poprzez współpracę z polskim przemysłem spożywczym i sieciami handlowymi, wspierając je w transformacji w kierunku systemu żywnościowego opartego na roślinach.

ProVeg jest międzynarodową organizacją podnoszącą świadomość żywieniową, która dąży do transformacji światowego systemu żywnościowego poprzez zastąpienie konwencjonalnych produktów zwierzęcych roślinnymi i komórkowymi alternatywami. Współpracuje z międzynarodowymi decydentami, rządami, producentami żywności, inwestorami, mediami i opinią publiczną, aby pomóc światu przekształcić się w społeczeństwo i gospodarkę mniej zależne od hodowli zwierząt, a bardziej zrównoważone dla ludzi, zwierząt i planety. ProVeg posiada status stałego obserwatora w UNFCCC, jest akredytowany przez UNEA i otrzymał nagrodę ONZ „Momentum for Change”.